Miliony możliwych scenariuszy. Osiemnaście mistrzowskich opowiadań. I tylko jeden temat: zbrodnia. To wszystko znajdziecie między krwistoczerwonymi okładkami antologii „Stulecie kryminału” powstałej jako pokłosie konkursu na opowiadanie kryminalne.
Na początku był konkurs
Konkurs ten był formą upamiętnienia setnej rocznicy powołania Policji Państwowej w lipcu 1919 roku. Zorganizowało go Biuro Programu „Niepodległa” we współpracy z Komendą Główną Policji. O tym jak zrodził się pomysł zorganizowania konkursu opowiada Anna Bińkowska z Biura Programu „Niepodległa”, która w projekcie brała udział nie tylko jako jurorka, ale i pisarka. W zbiorze „Stulecie kryminału” znajdziecie jej opowiadanie „Prima Inter Pares”.
>>Biuro Programu „Niepodległa” zajmuje się m.in. celebrowaniem odbudowy polskiej państwowości po 1918 roku. Powoływano wówczas kolejne urzędy i instytucje, bez których trudno wyobrazić sobie funkcjonowanie kraju. Do takich należy Polska Policja, którą powołano na mocy dekretu w lipcu 1919 roku. W związku z tym chcieliśmy przypomnieć tę rocznicę w sposób nietypowy, angażując ludzi i zostawiając po sobie coś więcej niż tylko miłe wspomnienie. Tak powstał pomysł na zorganizowanie konkursu.
Uznaliśmy jednak, że skoro świętujemy setną rocznicę powstania Policji, to pozwolimy sobie na lekkie mrugnięcie okiem i wybiegnięcie w przyszłość. Daliśmy uczestnikom możliwość napisania opowiadania osadzonego umownie sto lat temu, współcześnie albo… za sto lat! Otrzymaliśmy ponad 370 opowiadań, które zakwalifikowały się do konkursu. Z czystej ciekawości policzyliśmy, że – przyjmując średnią długość każdego z nich na 15 stron znormalizowanego maszynopisu – gdyby każdą kartkę wydrukować i ułożyć jedna za drugą, to otrzymalibyśmy linię z papieru o długości ponad półtora kilometra! A gdyby policzyć powierzchnię tych kartek, to opowiadania zajęłyby 84 stoły do ping-ponga.<<
Najlepsi z najlepszych
Jury w składzie Robert Małecki, Ryszard Ćwirlej, Wojciech Chmielarz, Anna Bińkowska, podinsp. Leszek Koźmiński ze Szkoły Policji w Pile, Izabela Pajda z Komendy Głównej Policji oraz Adrian Tomczyk, redaktor prowadzący działu kryminalnego w Czwartej Stronie, nie mieli łatwego zadania, co potwierdza Anna Bińkowska:
>>Wybór najlepszych z najlepszych nie był prosty. Dostaliśmy mnóstwo zabójczo dobrych opowiadań, nie wszystkie jednak zyskały przychylność innych jurorów… Ostatecznie udało nam się wybrać dziewięć najlepszych. Dodatkowo przyznaliśmy również wyróżnienia w każdej z kategorii, bo poziom konkursu był naprawdę wysoki.
W antologii znalazły się również dwa opowiadania z wyróżnieniami specjalnymi. Jedno zostało przyznane przez dyrektora Biura Programu „Niepodległa” opowiadaniu Joanny Jędrusik, które w szczególny sposób wpisuje się w idee Programu Wieloletniego „Niepodległa”, gdyż pokazuje odbudowę Polski po 1918 roku oraz cechuje się szczególnym rodzajem uroku retro. Drugie wyróżnienie specjalne zostało przyznane Joannie Kłosińskiej przez partnera konkursu, Maszynę do Pisania, w porozumieniu z wydawnictwem.<<
O tym, że jury wybrało naprawdę ciekawe teksty, przekonacie się już 15 kwietnia. To właśnie wtedy „Stulecie kryminału” trafi w Wasze ręce.
Zbrodnie z przeszłości
Na czytelników czeka prawdziwie kryminalna uczta. Zbiór tworzą opowiadania laureatów konkursu, ale i mistrzów opowieści kryminalnych. „Antologię kryminału” otwierają Ryszard Ćwirlej, Wojciech Chmielarz, Robert Małecki oraz Anna Bińkowska.
Ryszard Ćwirlej w opowiadaniu „Świnia, czerwona chusteczka i daktyloskopia” przenosi czytelników do lat 20. ubiegłego wieku. Jego tekst to efekt twórczego wykorzystania autentycznych notatek pewnego policjanta pełniącego w tamtych czasach służbę na pograniczu polsko-niemieckim.
Również Anna Bińkowska sięgnęła do czasów początków funkcjonowania Polskiej Policji. W opowiadaniu „Prima Inter Pares” poznacie zdeterminowaną Polę, która chciała zostać policjantką w okresie, kiedy do tej formacji nie przyjmowano jeszcze kobiet.
>>Mam poczucie, że oddajemy w ręce czytelnika tom niezwykle ciekawych opowiadań. Wśród autorów są nazwiska zarówno znane w środowisku literatury kryminalnej, jak i te, dla których – taką mam nadzieję! – ta antologia będzie przepustką do świata literackiej zbrodni. Kto wie, może za sto lat okaże się, że wśród naszych nagrodzonych prac w kategorii futurystycznej znalazły się zupełnie trafne przewidywania?<< – podsumowuje projekt Anna Bińkowska.
Teraźniejszość i przyszłość
Na teraźniejszości skupia się Robert Małecki. Zapewne wiecie, że interesuje go temat zaginięć, dlatego to właśnie ten temat pojawi się w jego opowiadaniu „Grząska ziemia”. A co autor sądzi o projekcie, w którym wziął udział? >>Antologia „Stulecie kryminału” zaskakuje świeżością pomysłów. Ten zbiór jest ciekawy o tyle, że mamy do czynienia z kryminałem retro, zbrodnią współczesną i zabójstwem w świecie, który ma dopiero nadejść. Laureaci konkursu spisali się świetnie. Miałem wielką frajdę, czytając i oceniając te teksty jako juror. Ale teraz cieszę się jeszcze bardziej, bo antologia dotrze w końcu do spragnionych dobrych historii kryminalnych czytelników! Polecam gorąco!<<
W przyszłość zabierze Was Wojciech Chmielarz. Sami sprawdźcie, czy chcielibyście funkcjonować w świecie przedstawionym przez niego w „Policji”. Tymczasem pisarz zapytany o swoje wrażenia na temat udziału w projekcie mówi: >>„Stulecie kryminału” było dla mnie wyjątkowym projektem, bo w ten sposób mogłem najpierw jako juror, a potem jako twórca opowiadania, oddać hołd Polskiej Policji, a przede wszystkim tym wszystkim policjantkom i policjantom, którzy ciężko pracują, pilnując naszego bezpieczeństwa. Wydaje mi się, że udało nam się stworzyć ciekawy zbiór fajnych, świeżych opowiadań. Naprawdę warto wziąć do ręki, żeby poznać przeszłość Polskiej Policji, jej teraźniejszość, a także… przyszłość.<<
Zapraszamy do lektury i my. Zapraszamy tym goręcej, że zyski ze sprzedaży tej książki przekażemy na rzecz Fundacji Pomocy Wdowom i Sierotom po Poległych Policjantach. Antologię możecie kupić m.in. w naszym sklepie „Wydaje nam się”. Z pewnością i Wy wciągniecie się w ten zbrodniczy, literacki świat.
Anna Rychlicka-Karbowska
