Dziewczyna, kobieta, inna MIĘKKA OPRAWA

„Dziewczyna, kobieta, inna” Bernardine Evaristo to książka nagrodzona Bookerem 2019, która długo czekała na polskie tłumaczenie, bo wielu mówiło, że jest nieprzekładalna. Wyzwania podjęło się Wydawnictwo Poznańskie i tłumaczka Aga Zano i należy im się zarówno za odwagę, jak i finalne efekty wielkie uznanie! Bo „Dziewczyna, kobieta, inna” to książka równocześnie bardzo oryginalna i uniwersalna. Oryginalna ze względu na niespotykany styl – bez dużych liter i kropek, język prosty, ale pisany bardzo poetycko. Z początku trochę mnie ten sposób zapisu wystraszył, jednak już po kilkunastu stronach wpadłam w doskonały rytm i od tego czasu warstwą językową i stylistyczną byłam zachwycona. Tak sama miałam też treścią książki. Jest to opowieść o dwunastu (w większości) czarnoskórych kobietach i zaczyna się od bardzo mocnej i skrajnej postaci – artystki, aktywistki, lesbijki, która całe życie walczyła z zasadami i szła swoją drogą. Po niej jednak dostajemy szerokie spektrum bardzo różnych postaci, o różnych zawodach, statusach społecznych i materialnych, w różnym wieku i o różnej orientacji seksualnej. Kobiet, które łączy jedno – szukają siebie i chcą po prostu dobrze, godnie żyć. W tych historiach odnajdą się wszystkie kobiety na całym świecie, każda znajdzie tu cząstkę siebie i swoich przyjaciółek, rodziny, znajomych. Mimo jednak tej szerokiej uniwersalności książka otwiera też mocno oczy na przejawy dyskryminacji i tej rasowej, i płciowej, i tej z przeszłości i tej ciągle aktualnej. To po prostu mądra, głęboka opowieść, która w pięknym, zachwycającym stylu, niesie wiele treści do refleksji i przemyśleń. Jestem nią w pełni zachwycona. Proszę takiej prozy więcej!

Bernardine Evaristo Dziewczyna, kobieta, inna, Przyznam, że nie miałam łatwego początku z tą historią. Po kilkudziesięciu stronach odłożyłam ją wręcz dla innej książki. Nie mogłam przyzwyczaić się do zapisu narracji, o którym będzie dalej nieco więcej, od początku również mieszały mi się bohaterki, płaszczyzny opowiadanych historii, błądziłam w retrospekcjach. Naładowana nową energią wróciłam do niej jednak po kilku dniach i moje na nią spojrzenie nieco, choć nie do końca, zmieniło się. Tu, każda kobieca historia płynie swoim własnym, niezależnym nurtem. Nawet jeśli niektóre z kobiet znają się, spotykają bądź są dla siebie rodziną. Czasem też znikają, żeby ponownie pojawić się w dalszej części. Są kobiety poszukujące i kobiety toksyczne, te które przeżyły już sporo i takie, które dopiero wkraczają w dorosły świat, otwarte na innych i chcące innymi zawładnąć. "Dziewczyna, kobieta, inna" to powieść rezonująca, hucząca, którą rozwija się powoli jak dobrze opakowany prezent. Jednocześnie ciepła, dowcipna, drążąca. Ważna. Mam z nią jednak jeden problem. Tak duża ilość bohaterek, niezwykle interesujących, w których życiu miałam wielką przyjemność uczestniczyć, powoduje, że po kilku dniach nie umiem już streścić fabuły. Ta natomiast często decyduje o tym, czy książka będę długo pamiętać, czy też nie. W przypadku wykreowanych przez Evaristo bohaterek istnieje coś takiego, że choć są ważne, charakterystyczne i ciekawe, są również niezwykle ulotne. Elementami, które wydają się ważniejsze niż bohaterki, są ich problemy. To z nimi mierzą się wszystkie. Miłość, odrzucenie, poszukiwanie tożsamości, wychowanie dzieci, problemy w związku. Cały przekrój codziennego życia. W tym wypadku dodatkowo oparty na siostrzeństwie oraz różnych możliwościach bycia kobietą. A może taki był zamysł autorki, żeby bohaterki stanowiły jedynie tło dla poruszanej, różnorodnej tematyki? Żałuję niezmiernie, że bohaterki, jest ich aż dwanaście, są tak ulotne. Bliskie w momencie lektury, zaraz po niej jak efemerydy przemijają bez śladu. Mimo tego jest to lektura wartościowa, warta przeczytania, nie tylko z uwagi na podejmowaną tematykę, ale również na wyjątkową konstrukcję. Ach, te zdania pisane małą literą i bez kropek! Bez dialogów! A jednak niezwykle przejrzyste, jasne i zrozumiałe. Mój syn, dla którego duża litera i kropka mogłyby nie istnieć, byłby przeszczęśliwy wiedząc, że tak również można pisać literaturę. Brawa dla tłumaczki Agi Zano.

"Dziewczyna, kobieta, inna" Bernardine Evaristo (w świetnym polskim przekładzie Agi Zano) to ważna, ambitna i błyskotliwa książka - polifonia dwunastu kobiecych głosów, które przeplatają się na przestrzeni lat w Wielkiej Brytanii i łączą w jedną wspólną pieśń o tożsamości, poszukiwaniu swojego miejsca i odkrywaniu siebie. Różnorodność to bez wątpienia wiodący motyw powieści. I jeden z tych aspektów, który zachwycił mnie najbardziej. Bernardine Evaristo z czułością i wrażliwością zagłębia się w życiowe doświadczenia i emocje, odmalowując poruszające portrety dwunastu kobiet. Każda z nich mierzy się z "odmiennością" - różni je kolor skóry, tożsamość i orientacja płciowa, wiek, pochodzenie, status społeczny i poziom wykształcenia. Na co dzień muszą zmagać się z przejawami dyskryminacji m.in. ze względu na płeć, brakiem akceptacji, rasizmem i odrzuceniem. Są wśród nich nauczycielki, artystki i sprzątaczki, feministki, żony i kochanki, studentki, matki i córki - zwykłe kobiety, które z pozoru dzieli wiele, ale w rzeczywistości łączy jeszcze więcej. Poznajemy je z różnych perspektyw - widzimy, jak postrzegają same siebie oraz jak wyglądają w oczach innych kobiet. Chociaż każda z nich ma w książce swój własny rozdział, ich historie przeplatają się ze sobą na wiele sposobów, by ostatecznie stworzyć szerszy, pełniejszy obraz - portret współczesnego społeczeństwa. "Dziewczyna, kobieta, inna" to w dużej mierze opowieść o zmaganiach, ale też o miłości, przyjaźni, wsparciu, solidarności. Evaristo mierzy się ze stereotypami i podejmuje tematy związane m.in. z rasizmem, społecznością LGBTQ+, feminizmem i patriarchatem. Jej bohaterki walczą o lepszą przyszłość, realizację marzeń i życie w zgodzie z samą sobą. "Dziewczyna, kobieta, inna" to niekonwencjonalna, mądra, wrażliwa i odważna książka, po przeczytaniu której czułam się tak, jabym przeżyła dwanaście różnych żyć, wzbogacona literacko o nowe, wartościowe spojrzenie. I życzyłabym sobie w tym roku więcej tak wspaniałej literatury💚