Wyzwanie Czytam | Piszę | Recenzuję – cz. 1 Czytam

W filmie Birdman (2014) pojawia się postać recenzentki, a z jej ust padają słowa: „Nie widziałam Twojej sztuki, ale napiszę jej fatalną recenzję”. Pokazuje to, jak krzywdząca może być praca niekompetentnego recenzenta. I nie chodzi tutaj tylko o przeczytanie czy obejrzenie danego dzieła, ale także o jego dogłębne zrozumienie. Jedno nie ulega wątpliwości – czytanie (lub – jak w przypadku naszej bohaterki – oglądanie) jest podstawą pracy każdego autora recenzji. Kluczowe jest nie tylko czytanie książek otrzymywanych do recenzji, lecz także ciągłe poszerzanie swojej wiedzy poprzez różnego rodzaju lektury, a tym samym nabieranie ogłady, obiektywizmu i nowych umiejętności. Czytanie pozwala być na czasie i realizować teksty na poziomie. Zaczynamy 1 część wyzwania CZYTAM.

Drogi Recenzencie, Droga Recenzentko, dziś rozpoczynamy naszą wspólną przygodę w świecie książek. Wyzwanie Czytam | Piszę | Recenzuję to cykl publikacji z radami dotyczącymi pisania recenzji i podejmowania płatnych współprac z wydawnictwami oraz księgarniami. Wyzwanie organizuje księgarnia Wydaje nam się w dniach 12.04-24.05. Możesz się tutaj uczyć wartościowych praktyk, które będą doskonałe, jeśli interesuje Cię praca profesjonalnego recenzenta lub recenzentki. Koniecznie zajrzyj także na podstronę akcji, żeby zobaczyć pełny program wyzwania dla recenzentek i recenzentów.

Na początek bierzemy na warsztat podstawy. Rzuć okiem, jak przedstawia się nasz dzisiejszy plan:

1. Jakie książki czytać?
2. Skąd czerpać inspiracje i informacje o tytułach?
3. O czym JA chcę pisać? Co jest DLA MNIE ważne?
4. Jak wybrać swój gatunek? Czy muszę się ograniczać?
5. Moje miejsce w sieci – czyli gdzie publikować recenzje? Jakie są teraz formaty? Jak przygotować konto do prezentacji?

Zanim przejdziemy do szczegółów, ustalmy, dla kogo właściwie jest praca recenzenta. W ostatnim czasie wiele się pozmieniało i coraz więcej osób szuka zajęcia, które pozwoli im na pracę w 100% zdalną. Jak wiadomo, artystyczne dusze, do których z pewnością należy wielu recenzentów, lubią pracować w nienormowanych godzinach, o dowolnej porze dnia i nocy. Z jednej strony nigdy nie wiadomo przecież, kiedy pojawi się natchnienie. Z drugiej strony – jeśli traktujemy pracę recenzenta poważnie, musimy się trzymać terminów i wypracować w sobie regularność pisania.

Wiedza, którą dzisiaj zdobędziesz, pozwoli Ci się odpowiednio przygotować do pracy recenzenta i przybliży Cię do wejścia we współpracę z wydawnictwami i księgarniami. W kolejnych tygodniach poznasz także różnice między współpracą z jednymi a drugimi. Jeśli już pracujesz jako recenzent lub recenzentka, dzisiejsza lekcja pomoże Ci zweryfikować swoje dotychczasowe działania.

Jakie książki czytać?

Zacznijmy od tego, że skoro interesujesz się, choćby wstępnie, pracą jako recenzent lub recenzentka, to z pewnością lubisz czytać. Świetnie! Jest to podstawa do tworzenia naprawdę wartościowych recenzji. Przede wszystkim dobrze, jeśli skupisz się na:

• książkach, których czytanie sprawia Ci realną frajdę. W niektórych publikacjach można się spotkać ze stwierdzeniem, że na początek łatwiejsze jest recenzowanie fikcji, ale niekoniecznie musi się to sprawdzić w Twoim przypadku. O tym, jak wybrać swój gatunek, dowiesz się w dalszej części tej lekcji;
• książkach, które będą rozwijały Twój warsztat pisarski. Mogą to być poradniki dla copywriterów, poetów, artystów – wszystko to, co będzie wyzwalało w Tobie jeszcze więcej kreatywności. Dla przykładu zajrzyj na naszą stronę i zapoznaj się z książką Remigiusza Mroza O pisaniu. Na chłodno. Do innych ciekawych lektur z tej kategorii należy np. Magia słów. Jak pisać teksty, które porwą tłumy autorstwa Joanny Wryczy-Bekier;
• klasykach literatury – zarówno polskich, jak i światowych. Znajomość klasyki pozwoli Ci na stosowanie adekwatnych nawiązań czy wykorzystywanie gier słownych. Będziesz mieć także solidną bazę wiedzy i orientację w różnorodnych stylach. Ważna jest tutaj nie tylko erudycja, ale także umiejętność wyciągania z pamięci pewnych wątków z historii literatury, a następnie ich weryfikacja w dostępnych źródłach;
• nowościach – w pracy recenzenta ważne jest, żeby być na czasie. Dlatego monitoruj nowości wydawnicze, bestsellery i zapowiedzi.

Skąd czerpać informacje o tytułach i inspiracje?

Na stronach wydawnictw, ich social mediach i w newsletterach możesz znaleźć różne oferty związane z pisaniem recenzji. W wielu przypadkach można zgłosić się po nową książkę i w zamian za to opublikować jej recenzję. Jest także opcja skontaktowania się z wydawnictwem i zaproponowania współpracy. Wydawnictwa i księgarnie mogą ponadto organizować różnego rodzaju konkursy związane z recenzjami. Warto i z tym być na bieżąco.

Dla przykładu księgarnia Wydaje nam się organizuje konkurs, w ramach którego recenzenci mogą zostawiać na stronie swoje krótkie opinie na temat książek i otrzymać voucher o wartości 100 zł na zakupy. Więcej na ten temat możesz dowiedzieć się tutaj. Skąd jeszcze można czerpać inspiracje? Z pewnością warto regularnie zaglądać na bookstagrama i booktuba, a także na portale książkowe, takie jak lubimyczytać.pl oraz goodreads.com.

Zagraniczne konta mogą Cię zainspirować równie mocno jak polskie. Nieodłącznym źródłem czerpania inspiracji są także otaczający Cię ludzie. Być może wśród Twoich znajomych są osoby o podobnym guście czytelniczym, które mogą Ci podpowiedzieć, co warto teraz przeczytać.

Podsumowując, najlepiej czerpać informacje o tytułach prosto ze źródła, czyli ze stron wydawnictw i księgarni, a także od znajomych bibliofili. Możesz ustawić sobie przypomnienie raz w tygodniu i sprawdzać, co nowego się pojawiło na wybranych stronach.

O czym JA chcę pisać? Co jest DLA MNIE ważne?

To podstawowe pytanie, które warto sobie zadać na początku swojej recenzenckiej drogi. Na początku proponujemy nakreślić wizję swojej pracy jako recenzent. Odpowiedz sobie na następujące pytania:

• Dlaczego chcesz pisać/nagrywać recenzje?
• Czy chcesz się skupić na określonym gatunku literackim?
• Czy chcesz się skupić na książkach tylko swoich ulubionych wydawnictw?
• Czy chcesz, żeby pisanie było Twoim głównym zajęciem, czy raczej chcesz to robić dodatkowo, np. raz w miesiącu?
• Czy chcesz się skupić tylko na pisaniu, czy może publikować też recenzje w innej formie np. wideo/podcast?
• Co mogłoby Cię wyróżniać spośród innych recenzentów?
• Czy chcesz zarabiać na pisaniu, czy na początek interesuje Cię także współpraca barterowa?

Odpowiedzi zapisz sobie w notatniku albo na karteczkach, które umieścisz nad biurkiem. Wracaj do nich co jakiś czas, aby przypominać sobie o swoich wartościach i celach. Twoja wizja, czego chcesz, pozwoli Ci podjąć odpowiednie kroki do realizacji marzenia bycia recenzentką lub recenzentem.

Jak wybrać swój gatunek? Czy muszę się ograniczać?

Odpowiedź na to pytanie jest prosta – nie musisz się niczym ograniczać i nie musisz wybierać swojego gatunku. To Ty decydujesz o tym, co chcesz pisać/nagrywać i publikować. Warto jednak wspomnieć, że skupienie się na jednym gatunku okazuje się często bardzo korzystne. Dzięki temu możesz być postrzegany/postrzegana jako ekspert lub ekspertka w danym obszarze. Podobnie jak powstają agencje reklamowe oferujące swoje usługi tylko wybranej branży tak Ty możesz się skupić wyłącznie na literaturze polskiej, na fantastyce czy też literaturze faktu.

Możesz pójść jeszcze dalej i wyspecjalizować się na przykład w tworzeniu recenzji książek, które zostały zekranizowane, i w swoich recenzjach przedstawiać także porównanie tych dwóch form wyrazu. A może Twoja specjalizacja będzie polegać na recenzowaniu dzieł kilku wybranych autorów, których najbardziej cenisz? Pamiętaj, że Twoim wyróżnikiem wcale nie musi być gatunek literacki. Ważne jest przede wszystkim wypracowanie swojego własnego stylu i umiejętność wyróżnienia się na tle konkurencji, czyli innych zdolnych recenzentów i recenzentek.

Jeśli czujesz, że chcesz czytać i publikować recenzje wszystkich gatunków, będzie to dobra droga. Warto tutaj wspomnieć, że wielu recenzentów i wiele recenzentek na początku swojej przygody z pisaniem zadaje sobie pytanie, czy pisać tylko entuzjastyczne recenzje, czy krytykować. Jeśli piszesz recenzje dla siebie, żadne reguły Cię nie obowiązują. Pamiętaj jednak, że wydawnictwa mogą oczekiwać pozytywnych recenzji swoich książek, co oczywiście jest zrozumiałe z punktu widzenia sprzedażowego. Jeśli nie jest to zgodne z Twoją oceną książki, możesz podjąć decyzję, że nie wejdziesz we współpracę.

Moje miejsce w sieci – czyli gdzie publikować recenzje? Jak przygotować konto do prezentacji?

Kiedyś wielu recenzentów i wiele recenzentek koncentrowało się na publikacji swoich treści na blogach. Mimo upływu czasu ta forma prezentacji nadal się zdarza. Strona internetowa w formie bloga pozwala Ci przejrzyście przedstawić zarówno siebie, jak i swoje teksty. Popularniejszą aktualnie formą są bez wątpienia media społecznościowe – Instagram, TikTok, YouTube czy Facebook. Szczerze polecamy wybór którejś z przedstawionych tutaj opcji. Co musisz przygotować na początek?

• Nazwa Twojej marki – może to być po prostu Twoje imię i nazwisko, ale także pseudonim artystyczny (tak, zawód recenzenta to sztuka) albo inna kreatywna nazwa, która jest spójna właśnie z Tobą.
• Logo – warto od samego początku budować wiarygodność swojej marki, dlatego postaraj się o prosty logotyp, który umieścisz na swojej stronie i w mediach społecznościowych. Gdzie możesz stworzyć logo? W karcie pracy przedstawiamy Ci przydatne narzędzia!
• Opis BIO – to Twoja wizytówka. Jeśli nazwa Twojego profilu jest inna niż imię i nazwisko, w opisie powinny się one znaleźć. Opis BIO to także doskonałe miejsce, żeby pochwalić się swoimi umiejętnościami i zainteresowaniami. Możesz się wyróżnić, dodając tematyczne emoji. Jeśli to opis na Instagramie czy Facebooku, możesz w nim zawrzeć także link do swojej strony internetowej czy na profilu lubimyczytać.pl.
• Mail przeznaczony do współprac – własna skrzynka z ładną nazwą posłuży Ci do kontaktowania się z innymi recenzentami czy wydawnictwami. Ponadto wszystkie sprawy dotyczące recenzji będziesz mieć w jednym miejscu.
• Zdjęcie – to kolejny element budowania pozytywnego wizerunku. Postaw na zdjęcie w dobrym oświetleniu i z uśmiechem. Możesz oczywiście zdecydować się na inną koncepcję i dopasować zdjęcie do charakteru konta czy gatunku książek, którymi się zajmujesz. Zdjęcia przydadzą Ci się na profilach oraz przy tworzeniu propozycji współpracy.
• Zanim zaczniesz kontaktować się z wydawnictwami lub księgarniami, zadbaj o to, żeby na Twojej stronie lub profilu znalazło się chociaż kilka recenzji. Pokażesz w ten sposób, że rzeczywiście interesuje Cię pisanie recenzji, a nie tylko posiadanie książek. Do tego pozwolisz poznać swój styl pisania, zainteresowania, charakter. Twoje recenzje to portfolio i zachęta do nawiązywania współpracy.

Jakie są teraz popularne formaty recenzji?

Do najbardziej popularnych aktualnie formatów recenzji należą:

• tekst;
• video;
• podcast.

Przygotowaliśmy dla Ciebie miniściągę, w której znajdziesz szczegółowe informacje o wytycznych związanych z zaproponowanymi formatami. Co trzeba przygotować? Jakie są limity znaków? Jakie formaty grafik? Dodatkowo otrzymasz listę miejsc do publikacji swoich recenzji i kilka przydatnych narzędzi. Ściągę otrzymasz zapisując się do naszego jagodowego newslettera dla recenzentek i recenzentów.

A na zakończenie…

Jeśli dotarłeś/dotarłaś do tego momentu, gratulujemy. Udało Ci się przeczytać cały tekst, a tym samym wykonałeś/wykonałaś duży krok w stronę stania się profesjonalnym recenzentem / profesjonalną recenzentką. Podsumujmy, co już wiesz po dzisiejszym tekście:

• jako recenzent lub recenzentka warto czytać nowości, bestsellery, klasyki i po prostu to, co lubisz najbardziej;
• inspiracje możesz czerpać z wielu miejsc w sieci i od znajomych;
• warto wyznaczać swoje cele i regularnie na nie spoglądać;
• nie trzeba ograniczać się do recenzowania tylko jednego gatunku;
• warto poświęcić trochę czasu na dopracowanie swojego konta w mediach społecznościowych, na którym będziesz publikować recenzje.

Kolejne zadanie na ten tydzień to praca z miniściągą, którą otrzymali wszyscy subskrybenci naszego jagodowego newslettera. Dodatkowo na instagramowym profilu księgarni Wydaje nam się przygotowano wyzwanie recenzenckie – dołącz do zabawy z grupą naszych zdolnych recenzentek. Pamiętaj też, że każda recenzja także może być zrecenzowana i oceniona, dlatego dbaj o jakość i profesjonalizm. A już za tydzień kolejna część wyzwania: PISZĘ. Do usłyszenia!