Kierunek: Norwegia! Czym jest literatura norweska?

Literatura norweska to nie tylko kryminały. Pomimo tego, że w Polsce stereotyp Norwegów jako zimnych i zamkniętych w sobie mieszkańców odległej Północy ma się dobrze, to literatura norweska pokazuje, że to przekonanie ma niewiele wspólnego z rzeczywistością. Bohaterowie norweskich książek, zarówno tych wydawanych współcześnie, jak i dawniej, są niezwykle wyraziści – kipią od emocji. Wraz z innymi postaciami tworzą niepowtarzalne emocjonalne więzi, które nie tylko kształtują nie tylko ich samych, ale również nadają całej narracji niepowtarzalny wyraz. Norwescy autorzy i norweskie autorki to prawdziwi mistrzowie tworzenia przenikliwych portretów psychologicznych postaci, z którymi każdy może się utożsamić. Ich przeżycia, traumy, dramaty i problemy mają uniwersalny charakter, a wszystkiemu towarzyszy potęga i piękno skandynawskiej natury.

Jak wygląda literatura norweska?

Powieści norweskie wciąż są uznawane za egzotyk w Polsce. Głównie z uwagi na nieznajomość tego gatunku literackiego. Czytelnicy, którzy zaznajomią się z tym rodzajem książek, mają szansę na poznanie unikatowych treści. Treści wprowadzających w problematykę życia codziennego poprzez analizę skomplikowanych relacji rodzinnych – w tym poruszanie tematów tabu. Pomimo minimalizmu i oszczędnego stylu pisania przez autorów emocje wylewają się na czytelników. Jeśli dołożymy do tego aspekty związane z wpływem i współgraniem natury na życie człowieka, uświadamiamy sobie jej potęgę, która opisywana jest z ogromną czułością. Wszystkie te cechy literatury norweskiej – w tym szerokie spektrum uniwersalnych wartości przekazywanych w motywach i tematach – sprawiają, że każdy znajdzie coś dla siebie.

Literatura norweska w Polsce – lista książek

Carl Frode Tiller – „Początki”

C.F. Tiller tworzy wnikliwy portret psychologiczny głównego bohatera, pisząc zarówno o jego życiu, jak i o śmierci, o radości i o smutku, o miłości i o jej braku. Od pierwszych stron książki Terje, główny bohater i narrator powieści, tłumi w sobie emocje. Zdaje się, że jest zimny, często ironiczny i okrutny dla swoich bliskich.

Narracja podąża za głównym bohaterem – cofamy się w jego przeszłość, otrzymując unikalny wgląd w to, jak pewne wydarzenia życiowe ukształtowały jego osobowość i relacje z najbliższymi. Od początku Terje zdaje się zniechęcony do życia, wydaje się, że samobójstwo jest dla niego jedyną ucieczką. Retrospekcjom towarzyszą długie i fascynujące opisy przyrody, w której protagonista może przejrzeć się jak w lustrze. Terje i przyroda żyją w symbiozie – tak jak w przypadku przyrody, która umiera za sprawą zanieczyszczeń, tak w głównym bohaterze coś umiera za sprawą serii skomplikowanych życiowych wydarzeń i niełatwych wspomnień.

Roy Jacobsen – „Cykl Barrøy” [„Niewidzialni”, „Białe Morze”, „Oczy z Rigela”, „Tylko Matka”]

Nikt nie może opuścić wyspy, wyspa to miniaturowy kosmos, w którym gwiazdy śpią w trawie pod śniegiem – Saga Roya Jacobsena opowiada o Ingrid Barrøy i jej rodzinie, dla której miniaturowa wyspa na Lofotach stanowi cały świat. Niesprzyjająca pogoda często odcina ich od reszty świata, zamykając w odizolowanym mikrokosmosie. Mimo to otaczająca ich natura opisana jest z dużą dozą czułości, przepełnia ją nieuchwytna magia. Bohaterzy Jacobsena pełni są pokory wobec swojego losu i siły Matki Natury.

Ingrid poznajemy jako małą dziewczynkę, która od najmłodszych lat uczona jest samodzielności. Wraz z rozwojem akcji obserwujemy, jak wyrasta na silną, niezależną kobietę, która jest w stanie poradzić sobie sama zarówno z ciężkimi warunkami na morzu, jak i podczas traumatycznych wydarzeń II wojny światowej. Z czasem to właśnie ona staje się opiekunką wszystkich mieszkańców wyspy.

Jacobsen tworzy w literaturze norweskiej obraz jednej z najsilniejszych bohaterek, która wraz z dorastaniem zmienia swoje role, odnajdując się dobrze w każdej z nich. Powieść emanuje klimatem zimnych i pustych Lofotów – w końcu oprócz samych postaci i łączących ich relacji bardzo istotnym elementem sagi o mieszkańcach wyspy Barrøy jest właśnie norweska, nieokiełznana przyroda.

Helga Flatland – „Współczesna Rodzina”

Liv, Håkon i Ellen nie spodziewali się, że podczas urodzinowej kolacji ich rodzice ogłoszą, że po 40 latach z pozoru szczęśliwego małżeństwa postanowili się rozwieść. Mimo że cała trójka już od dawna jest dorosła, to rozwód rodziców napawa ich strachem i niezrozumieniem. Każde z nich przeżywa rozstanie rodziców na swój sposób, lecz łączy ich jedno – poczucie zagubienia w niespodziewanym rozłamie rodziny. Z czasem coraz bardziej oddalają się od siebie, zamykając się we własnych problemach i emocjach. Ich życiowe spoiwo, którym byli rodzice, pękło, a wraz z nim zawaliła się ich cała hierarchia wartości.

Helga Flatland w niebanalny sposób tworzy głębokie portrety psychologiczne członków rodziny, rozbijając na czynniki pierwsze ich relacje, obawy i problemy. Norweska autorka napisała klasyczny i jednocześnie bardzo współczesny dramat portretujący całe społeczeństwie na przykładzie jednej rodziny. „Współczesna rodzina” to analiza skomplikowanych relacji rodzinnych napisana w charakterystycznym dla literatury z Skandynawii, bezpretensjonalnym stylu.

Knut Hamsun – „Szarady”

Knut Hamsun to jeden z najbardziej znaczących (i zarazem kontrowersyjnych) norweskich autorów, klasyk skandynawskiej literatury. Nie bez powodu został laureatem literackiej Nagrody Nobla za powieść „Błogosławieństwo Ziemi” w 1920 r.

Bohaterowie Knuta Hamsuna to zazwyczaj ekscentrycy – jest tak również w przypadku głównego bohatera „Szarad” – powieści z kanonu literatury skandynawskiej, napisanej w 1892. Nikomu nieznany Johan Nagel przybywa do nadmorskiego miasteczka w Norwegii, a jego osoba od początku wzbudza zainteresowanie mieszkańców niewielkiej miejscowości. Tajemniczy Johan zakochuje się w córce pastora, co tylko dodatkowo wzmaga plotki na jego temat. Z czasem pełen sprzeczności, zarówno arogancki, jak i wrażliwy, uczciwy i manipulatorski popada w obłęd.

Książka łączy w sobie zagadkowość skandynawskich kryminałów z romantycznymi wizjami oraz szczyptą egzystencjalizmu. Z początku niełatwe „Szarady”, z czasem w pełni pochłaniają czytelnika – w końcu nikt nie zasłużył na Nagrodę Nobla tak bardzo jak Hamsun (Thomas Mann).

Anna Kurek – „Szczęśliwy jak łosoś. O Norwegii i Norwegach”

Książka Anny Kurek to pozycja obowiązkowa zarówno dla zaawansowanych miłośników Norwegii, którzy chcą ugruntować swoją wiedzę na temat jednego z najszczęśliwszych narodów świata, jak i dla tych, którzy chcieliby poznać ten kraj od zera. „Szczęśliwy jak łosoś” to tytuł, dzięki któremu poznacie wiele interesujących ciekawostek na temat Norwegii i jej mieszkańców, ich zwyczajów i tradycji, które na pewno nie raz wzbudzą zarówno zdziwienie i śmiech.

Autorce udało się przelać na papier mentalność Norwegów, ich sposób myślenia, relacje z innymi państwami i wiele więcej – oto przewodnik po podejściu do życia mieszkańców krainy fiordów w pigułce. Pomimo swojej wielkiej miłości do tego kraju Anna Kurek nie pokazuje jej tylko poprzez nierealistyczny pryzmat różowych okularów – z pełną szczerością i obiektywizmem wspomina o słabościach i wadach Skandynawów. Całość dopełniają piękne fotografie, dzięki którym jeszcze mocniej można poczuć norweski klimat. „Szczęśliwy jak łosoś” to pasjonująca opowieść-przewodnik po Norwegii dająca wnikliwy wgląd w kraj jednego z najszczęśliwszych narodów świata.