Wielu ludzi myśli o wydaniu książki, ale tylko nielicznym się to udaje. Jeśli chciałbyś/chciałabyś dołączyć do tego grona, z pewnością przyda Ci się wiedza, w jaki sposób powstaje książka. Powieść kryminalna czy romantyczna? Książka dla dzieci? A może oparta na faktach? Gatunek książki nie jest w tym przypadku najważniejszy. Najważniejszy jest bowiem powstały w głowie pomysł. Trzeba jednak zaznaczyć, że choć autor/autorka to kluczowa postać, to w procesie powstawania książki uczestniczy dużo więcej osób.
Pierwszy etap powstawania książki – autor
Z pewnością nie zdziwi Cię, że wszystko zaczyna się od autora/autorki. To w jego/jej głowie rodzi się pomysł i to on/ona przenosi go na papier. W dzisiejszych czasach raczej od razu na komputer, ale zdarzają się tacy, którzy wciąż najpierw wybierają tradycyjny sposób notowania. Dobrze jest spisać konspekt i najważniejsze punkty, o których nie chcesz zapomnieć. Potem zostaje już tylko (lub aż) napisać książkę. Warto podkreślić, że pisarz/pisarka ma się skupić na samym tekście, formatowanie i obróbka treści to już kolejne etapy pracy nad wydaniem książki.
Ciekawostka: Zdarza się, że to wydawnictwo ma pomysł na książkę i zleca jej napisanie odpowiedniemu autorowi/autorce. Jednak zdecydowanie częściej to autor/autorka przychodzą ze swoją koncepcją.
Sposoby na wydanie książki – jak wydać książkę?
- Wysłanie książki do wydawnictw
Musisz być przygotowany/przygotowana na to, że wiele z nich odrzuci Twoją propozycję. Zanim mogliśmy poznać losy słynnego czarodzieja z blizną, to maszynopis został odrzucony przez 12 wydawnictw. Z kolei serię „50 twarzy Grey’a” odrzuciło aż 99 wydawnictw!
Jeśli zdecydujesz się na ten sposób, to kluczem do sukcesu jest wysyłanie propozycji do tych wydawnictw, które specjalizują się w Twoim stylu pisania. Dla przykładu nasza Grupa Wydawnictwa Poznańskiego obejmuje cztery marki: Wydawnictwo Poznańskie (literatura piękna, historia, literatura faktu), Czwarta Strona (literatura obyczajowa i kryminalna), We need YA (literatura młodzieżowa) oraz Zygzaki (literatura dziecięca).
- Self-publishing
Druga metoda to wydanie książki na własną rękę. W tym przypadku to Ty wybierasz wydawnictwo, a nie oni Ciebie. Warto porównać różne miejsca i opinie o wydawnictwach, aby wybrać to, w którym zrobią to najlepiej i zapewnią odpowiednie wspacie. Jednak to rozwiązanie wiąże się z tym, że to Ty pokrywasz wszystkie koszty bądź przynajmniej ich większość.
- Vanity publishing
W tym przypadku polegasz wyłącznie na sobie. Wydajesz książkę samodzielnie i płacisz jedynie za wydrukowanie książki. Pamiętaj jednak, że aby była ona warta zakupu, a czytelnik chciał ją przeczytać, powinna przejść przez dokładnie te same etapy, które przechodzi w wydawnictwach, czyli co najmniej przez redakcję i korektę. W dalszej części artykułu dowiesz się, jak powstaje książka w wydawnictwie.
Drugi etap powstawania książki – praca redakcyjna
Gdy książka zostanie już napisana, a umowa podpisana, to zaleca się, aby całość przeczytało jak najwięcej par oczu. Książka trafia do redaktora prowadzącego, który jest odpowiedzialny za cały proces po stronie wydawnictwa. To właśnie on podejmuje ostatecznie decyzję o wielkości książki, rodzaju oprawy czy typie wykorzystanego papieru.
Redaktor prowadzący koordynuje działanie kolejnych osób, ale to od niego rozpoczyna się praca nad książką w wydawnictwie. Do jego zadań należy krytyczne spojrzenie na treść, wyłapanie błędów i nieścisłości, a następnie przekazanie tego autorowi/autorce. Kiedy autor/autorka zaakceptuje naniesione przez redaktora prowadzącego poprawki, książka trafia do kolejnych osób.
Kto jeszcze pracuje w wydawnictwie nad powstaniem książki?
W dalszych etapach redaktor prowadzący zleca redakcję językową, korektę, redakcję techniczną oraz pilnuje procesu ilustrowania i tworzenia szaty graficznej. Redaktor językowy czuwa nad tym, by tekst nabrał walorów językowych.
W kontekście ilustracji niezwykle ważne jest, aby stworzyć atrakcyjną i pasującą do treści okładkę, która przyciągnie wzrok przyszłych czytelników. Ilustracje odgrywają istotną rolę we wszystkich książkach dla dzieci, literaturze przyrodniczej i eko czy pozycjach o sztuce, gdzie fotografie muszą odwzorowywać oryginał. Więcej na temat tego, jak ważna jest szata graficzna książek, przeczytasz w naszym artykule Moc ilustracji.
Oprócz powyższych osób przy powstawaniu niektórych książek potrzebna jest jeszcze praca tłumaczy, recenzentów czy prawników zajmujących się prawami własności intelektualnej. Również z nimi bezpośrednio współpracuje redaktor prowadzący. Dodatkowo – jeśli jest to konieczne – odpowiada on także za uzyskanie zgód do wykorzystania np. zdjęć czy ilustracji, które nie powstały w ramach pracy wydawnictwa. Jak widzisz, redaktor prowadzący jest niezwykle ważnym ogniwem w procesie powstawania książek.
Korekta a redakcja książki
Można pomyśleć, że skoro redaktor prowadzący zajmuje się „ulepszeniem” tekstu, to robi to już w pełni kompleksowo. Do pewnego stopnia tak właśnie jest, ale jak wspomnieliśmy wcześniej, zaleca się, aby książkę przed wydaniem przeczytało jak najwięcej par oczu. Dlatego po redaktorze prowadzącym książka trafia do redaktora językowego.
Korektor natomiast otrzymuje książkę, gdy ma już ona ostateczny układ treści. Jego zadaniem jest poprawa błędów językowych: literówek, ortografii, interpunkcji, stylistyki czy źle podzielonych wyrazów. Co jednak ważne – nad książkami pracują tylko (i aż!) ludzie, dlatego niezwykle trudno jest wyłapać i usunąć każdą najdrobniejszą literówkę czy błąd interpunkcyjny.
Jak powstaje książka w redakcji technicznej? Skład książki
Gdy tekst jest już poprawiony, a ilustracje i projekt okładki gotowe, to książka trafia do redakcji technicznej. W tym miejscu tekst jest łamany i składany. Treść napisana w zwykłym edytorze tekstu nie jest przystosowana do tego, aby wydrukować ją w formie książki.
Redakcja techniczna odpowiada za to, aby opracować ją graficznie, czyli np. wybrać font czy ustalić jego wielkość. Potem następuje łamanie tekstu, czyli umieszczanie go przy pomocy specjalnego programu komputerowego na stronach przyszłej książki. W trakcie tego procesu członek redakcji technicznej musi pilnować wielu szczegółów, które – choć mogą być niezauważalne – to odpowiadają za wygodę późniejszej lektury. Ważne jest, aby złożony plik dostosować również do wymagań technicznych drukarni.
Trzeci etap powstawania książki – druk
Druk to już końcowy etap tworzenia książki, zanim trafi ona do czytelnika. Często najpierw drukowany jest egzemplarz próbny, dzięki czemu możliwe jest wyłapanie ewentualnych błędów. Taki wydruk można jeszcze wysłać do ostatecznej korekty. Jeśli książka zawiera dużo zdjęć lub ilustracji, to właśnie ta pierwsza wersja pokaże, czy po wydrukowaniu wyglądają one równie dobrze jak wcześniej na ekranie.
Dalszy proces druku we wszystkich przypadkach wygląda tak samo. Najpierw strony drukowane są na wielkich arkuszach, które następnie są składane i przycinane do wybranej wielkości. Co ciekawe, środek książki oraz okładka drukowane są na zupełnie różnych maszynach. Dopiero potem się je łączy – zszywa lub skleja. Kiedyś zajmował się tym introligator. Obecnie nad tysiącami wydrukowanych egzemplarzy pracują maszyny introligatorskie.
Czwarty etap powstawania książki – dystrybucja
Wydrukowana książka trafia do wydawcy, a następnie hurtowni lub magazynu wydawnictwa. Ostatnim etapem, zanim książka trafi w ręce czytelnika, jest jej dystrybucja i promocja. Gotowe egzemplarze wysyłane są do hurtowni i księgarni. Już od wielu lat sprzedaż książki w równym stopniu zależna jest od jej dostępności w sklepach stacjonarnych, jak i księgarniach internetowych, takich jak nasza. Sprawdź nasz szeroki asortyment!
Podsumowanie: jak powstaje książka?
Proces powstania książki rozpoczyna się od pomysłu w głowie autora/autorki, a kończy na dostarczeniu jej do czytelnika. Po drodze treść przechodzi przez szereg poprawek, korekt i ulepszeń, aby jej ostateczny kształt był łatwo przyswajalny dla odbiorcy. Istnieją różne metody, żeby przejść przez wszystkie etapy powstawania książki. Jednak pamiętaj, że tylko współpraca z dobrym wydawnictwem zapewni opiekę specjalistów nad procesem wydawania Twojej książki.
Chcesz być na bieżąco z nowościami w naszej księgarni? Zależy Tobie na promocjach? Chcesz brać udział w organizowanych przez nas wydarzeniach? Zapisz się do naszego newslettera:
Odwiedź nasze pozostałe artykuły:
Jeśli wolisz pozostać jedynie czytelnikiem, to koniecznie przeczytaj nasz wpis o tym, jak efektywnie czytać książki.
Jaka książka na deszczowy dzień? – sprawdź, którą książkę warto wybrać przy niepogodzie.
„Apartament” Izabela Janiszewska – nasza recenzja książki z gatunku thriller.
